به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر و پس از اعلام نتایج کارنامه ملاک انتخاب رشته کنکور سراسری سال ۱۴۰۳، موجی از اعتراض داوطلبان کنکور با تجمعاتی مقابل نهادهایی از جمله سازمان ملی سنجش و ریاست جمهوری برخاسته است.
در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری ۱۴۰۳ در یک پیام مهم آمده است: داوطلبانی که در آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته شده و در سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته می‌کنند، از فرایند اعلام نتایج نهایی حذف خواهند شد.
به عبارتی افرادی که پیش از این در این سه رشته قبول شده‌اند دیگر نمی‌توانند در انتخاب رشته جدید شرکت کنند حتی با وجود اینکه در کنکور هم شرکت کرده باشند.
در روزهای اخیر برخی از این داوطلبان اذعان کرده‌اند که با توجه به رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که درباره ابطال یکی از شرایط دفترچه ثبت نام داده شده است، این داوطلبان که اکنون در سال ۱۴۰۲ در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته شده‌اند و برخی از آنها در دانشگاه‌ها ثبت نام کرده و برخی ثبت نام نکرده‌اند، می توانسته‌اند در کنکور ۱۴۰۳ شرکت کرده و انتخاب رشته کنند.
در رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری آمده است:
«اولاً براساس بند سوم اصل سوم و اصل سی ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تحصیل حقی است برای عموم شهروندان و منع آن برمبنای قسمت اخیر ماده ۱ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۳ جز با مجوز قانونی امکان پذیر نیست.
ثانیاً وظایف و اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو طی شش بند در ماده ۳ قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی احصاء شده و از هیچیک از بندهای مذکور، صلاحیت ایجاد محرومیت از ثبت نام و شرکت در آزمون برای پذیرفته شدگان دوره روزانه آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ و همچنین دانشجویان دوره روزانه همه مقاطع تحصیلی که تا تاریخ ۱۴۰۰/۱۲/۲۵ انصراف نداده‌اند، استنباط نمی‌شود.
ثالثاً ایفای وظیفه «برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت» که مطابق صدر ماده ۲ قانون یادشده به شورای مزبور واگذار شده، مجوزی بر ایجاد تضییق برای شرکت در آزمون برای دانشجویان در حال تحصیل در دوره روزانه تمامی مقاطع تحصیلی در صورت عدم انصراف تا تاریخ ۱۴۰۰/۱۲/۲۵ نیست و این دسته از افراد می‌توانند در صورت قبولی در آزمون و تا قبل از ثبت نام در دانشگاه محل قبولی نسبت به انصراف از دانشگاه قبلی محل تحصیل خود اقدام کنند.
بنا به مراتب فوق، بند (ب) از جزء ۲۲۲ با عنوان «شرایط اختصاصی» ذیل قسمت «۲۲ شرایط عمومی و اختصاصی ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری» مندرج در صفحه ۲۱ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ که پذیرفته شدگان دوره روزانه آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ و نیز دانشجویان در حال تحصیل در دوره روزانه همه مقاطع تحصیلی را در صورت عدم انصراف تا تاریخ ۱۴۰۰/۱۲/۲۵ مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون سال ۱۴۰۱ ندانسته، خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده آن و خلاف قوانین فوق الذکر است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.»
اما در اینجا گروه دیگری از داوطلبان کنکور سال ۱۴۰۳ معتقد هستند ظرفیت رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی بسیار محدود است و رقابت در این سه رشته بسیار فشرده است و اینکه پذیرفته شدگان سال قبل بتوانند در فرآیند انتخاب رشته شرکت کنند، ناعادلانه است و آنها در یک رقابت نابرابر با صندلی‌های پرشده از قبل قرار دارند.
این معترضان معتقد هستند که مصوبه سنجش کاملاً به جا است و پذیرفته شدگان سال گذشته حق انتخاب رشته در این سه رشته را ندارند و با آگاهی از رشته‌ای که در آن پذیرفته شده‌اند نسبت به ثبت نام در کنکور ۱۴۰۳ اقدام کرده‌اند و با اینکه یک صندلی مهم پزشکی، یا دندانپزشکی و یا داروسازی را اشغال کرده‌اند بازهم توقع دارند که این بار نوع صندلی در دانشگاه مدنظرشان را اشغال کنند.
نکته قابل توجه این است که این موضوع در زمان انتخاب رشته به اطلاع داوطلبان رسیده است و دو گروه از این موضوع سردرگم شده‌اند که چرا تاکنون اطلاع رسانی نشده بود. اکنون مشخص نیست که کدام یک از این دو گروه بر پایه قانون نظر خود را می‌گویند.
ضمن اینکه انصراف دادن از یک رشته در یک دانشگاه دولتی متضمن ضمانت‌ها و تعهدات مختلف برای فرد پذیرفته شده است. تنها در یک دانشگاه علوم پزشکی از یک دانشجوی پزشکی یا دندانپزشکی چند مدل تعهدنامه محضری گرفته می‌شود و فرد در بدو ثبت نام باید وثیقه‌های چند صد میلیون تومانی به دانشگاه ارائه کند.
همچنین در صورتی که فرد در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در محل‌های دارای تعهد، سهمیه مناطق محروم یا سهمیه افزایش ظرفیت مصوبه شورا، پذیرفته شده باشد و در دانشگاه ثبت نام کرده باشد و بخواهد انصراف دهد باید میزان جریمه و خسارات ناشی از تأخیر و یا عدم انجام خدمات مورد تعهد را به صورت یکجا و بدون هیچ‌گونه قید و شرطی به وزارت بهداشت بپردازد.
با این اوصاف در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ نکته جدیدی مطرح شده که به نظر می‌رسد به نوعی راه حل و پیش بینی رفع این مشکل بین دو گروه از داوطلبان معترض است.
در این مصوبه که توسط ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده آمده است: «طبق مصوبه جلسه ۲۰۹ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ ۱۴۰۳/۰۶/۰۶ (ششم شهریورماه ۱۴۰۳) از سال ۱۴۰۴ به بعد، پذیرفته شدگان تمام دوره‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی، اعم از رایگان و غیررایگان، و پذیرفته شدگان تمام دوره‌های آموزش رایگان (شامل دوره‌های روزانه، محروم، فرهنگیان، بورسیه) در تمامی آزمون‌ها و رشته محل‌ها که پذیرش آنها با آزمون دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی سال قبل صورت گرفته، چه در دانشگاه یا موسسه قبولی ثبت نام کرده و چه ثبت نام نکرده باشند، اجازه شرکت مجدد در همان آزمونی که در آن پذیرفته شده‌اند را در سال بعد ندارند. در صورت تمایل به شرکت مجدد در آزمون دو سال بعد از سال قبولی، باید قبل از شروع زمان ثبت نام آن آزمون، از دانشگاه یا موسسه قبولی انصراف قطعی دهند.»
به نظر می‌رسد این مصوبه راه مناسبی برای پایان غائله انتخاب رشته در سه رشته مهم علوم پزشکی نشان می‌دهد اما نکته مورد بحث این است که تکلیف انتخاب رشته ۱۴۰۳ چه می‌شود و آیا دوباره قرار است افرادی که پذیرفته شده‌اند به نهادهای قانونی مراجعه کنند و یا داوطلبان امسال که مدعی هستند آن گروه حق انتخاب رشته ندارند، پیروز می‌شوند.
با توجه به فرصت کوتاهی که برای انتخاب رشته درنظر گرفته شده و سرنوشت آینده تحصیلی داوطلبان به آن بسته است، نهادهای قانونی باید پاسخی در خور به این موضوع داشته باشند.
